Hoe ecologische boeren de hele groeiende wereldbevolking kunnen voeden

Verkorte versie van lezing op 2 juli 2019 in Amsterdam*

door Bertus Buizer

In een vorige lezing in Amsterdam voor studenten van de VU en UvA toonde ik op basis van wetenschappelijke studies aan dat biologische landbouw de beste papieren heeft voor een toereikende duurzame voedselvoorziening. Uit de rekensom die ik toen maakte, bleek dat met biologische landbouw 10,4 miljard mensen konden worden gevoed.

Ik was er toen nog van uitgegaan dat de oppervlakte industriële gewassen gelijk zou blijven. Bij elkaar 190 miljoen hectare, oftewel 12% van het totale areaal gewassen in de wereld als behalve 105 miljoen hectare sojabonen, 35 miljoen hectare koolzaad, 15 miljoen hectare oliepalm en 25 miljoen hectare suikerriet ook de 4 miljoen hectare suikerbieten en 6 miljoen hectare tabak meegerekend worden. Als op termijn de helft van die 12% industriële gewassen bestemd zou worden voor ecologische voedsellandbouw, zouden er in de toekomst zelfs meer dan 11 miljard mensen biologisch kunnen worden gevoed.

Chemische bestrijdingsmiddelen schaden de gezondheid van mens, dier, bodem, lucht, water, ecosystemen en biodiversiteit. Daarom zou voedsel geen residuen van bestrijdingsmiddelen mogen bevatten. Dat wordt voor Europa nog belangrijker vanwege het handelsverdrag dat de EU op 28 juni 2019 sloot met de Mercosur-landen: Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay. Door dat handelsverdrag kunnen vervuilde landbouwproducten uit die landen op de Europese markt komen. Dat kan in ernstige mate tot nog meer risicovol voedsel in de Europese winkelschappen leiden. De Zwitserse agrochemiereus Syngenta, waarvan de bestuursvoorzitter van Wageningen Universiteit & Research commissaris is, verdient in Brazilië miljarden aan de verkoop van zeer gevaarlijke bestrijdingsmiddelen (HHPs) die in de EU verboden zijn. Brazilië heeft een paar maanden geleden dan ook niet voor niets 150 nieuwe bestrijdingsmiddelen toegelaten die in Europa verboden zijn. Een reden temeer voor de Europese landbouwsector om in te zetten op voedsel dat vrij is van residuen van chemische bestrijdingsmiddelen, GMO’s en hormonen en om daarover goed met de consument te communiceren.

De BTW op voedsel dat vrij is van deze stoffen, zou omlaag moeten, zodat ook de minima eerder voor gezond voedsel zullen kiezen (scheelt ook zorgkosten). De boeren moeten er een veel hogere prijs voor krijgen.

Zij ervaren dan ook in hun portemonnee het belang om op een ecologisch verantwoorde wijze te (gaan) produceren. Daarbij krijgen de natuurlijke biodiversiteit en het noodzakelijke bodemherstel weer meer vorm en worden bodem en oppervlaktewater minder vervuild en de drinkwatervoorziening en het milieu en klimaat veel minder bedreigd.

Mooie bijkomstigheid is dat in Nederland met ecologische landbouw het verfoeide fosfaatplafond kan verdwijnen. Dan kan ook de hele bureaucratie daaromheen verdwijnen en kan dat de boeren veel oneerlijk generiek beleid, regeldruk en administratie besparen. Daardoor zullen ze ook wat dat betreft weer meer plezier krijgen in hun belangrijke vak. Boeren wordt weer leuk!

 

Mineralenbalans

Een nieuwe uitdaging is ook om de mineralenbalans op een ecologisch verantwoorde wijze weer sluitend te maken.

Bij de bouw van nieuwe wijken en bijvoorbeeld als oude rioleringen in een hele wijk aan vervanging toe zijn, zal voortaan herwinning van mineralen vanuit de menselijke urine en feces mogelijk moeten worden gemaakt en wel op een wijze die geheel ecologisch verantwoord is. Dat betekent ook het aanpakken van het probleem van residuen van chemische bestrijdingsmiddelen en van medicijnen bij de bron. 

Wat betreft het tegengaan van medicijnresten in de stoelgang zijn medici en pharmaceuten op initiatief van waterschappen en landelijke overheid tegenwoordig al met elkaar in gesprek. En mensen krijgen ook steeds meer oog voor het belang van een goede leefstijl. Dat kan ook veel medicijnen en medicijnresten schelen. Wel tot 40% als het gaat om obesitas. Sinds kort bestaat dan ook de geheel nieuwe vakgroep leefstijlgeneeskunde. 

Dit artikel verscheen op 5 juli ook in Biojournaal en ‘Boerderij Vandaag’ en op 7 juli 2019 ook in Boerderij.

.
Header foto: maïs         Foto credits: Mathieu Asselin

* Lezing tijdens de tentoonstelling ‘Monsanto®: A Photographic Investigation’ by Mathieu Asselin in The Ravestijn Gallery, Westerdok 824, Amsterdam
.

Lees ook:

Pleidooi voor duurzaam landbouwbeleid met een duidelijke stip aan de horizon

.
‘Opinie: Een ander landbouwbeleid houdt Fryslân op meerdere vlakken vitaal’ (Friesch Dagblad, 15 mei 2019)

.

Ecologisch verantwoord eten is goed mogelijk – Duurzame Troonrede 2023 ‘De aarde vertelt het ons wel’

.

Tip: Kijk ook eens naar het voedselbos dat Wouter van Eck heeft aangelegd op een maïsakker.

.